wtorek, 2 lutego 2016

Zmiany wprowadzone przez Sejm VIII kadencji do ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (cz. 2)

Art. 44 ust 1 i 3 – zmiana polega na wprowadzeniu zasady orzekania przez Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie (dotychczas były to jedynie sprawy o największej doniosłości prawnej, wymienione szczegółowo w ustawie) przewidując jednocześnie, że orzekanie w pełnym składzie wymaga udziału co najmniej 13 sędziów (podczas gdy do tej pory pełen skład tworzyło 9 sędziów)

zapis dotychczas obowiązującej ustawy:

ust. 1 Trybunał orzeka:

1) w pełnym składzie w sprawach:
a) zgodności ustaw przed ich podpisaniem i umów międzynarodowych przed ich ratyfikacją z Konstytucją,
b) stwierdzenia przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz powierzenia Marszałkowi Sejmu tymczasowego wykonywania obowiązków Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,
c) zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych,
d) sporów kompetencyjnych między centralnymi konstytucyjnymi organami państwa,
e) w których skład orzekający Trybunału zamierza odstąpić od poglądu prawnego wyrażonego w orzeczeniu wydanym w pełnym składzie,
f) o szczególnej zawiłości lub doniosłości;
(...)
ust 3 Orzekanie w pełnym składzie wymaga udziału co najmniej dziewięciu sędziów Trybunału.


wprowadzona zmiana:

ust. 1 Trybunał orzeka:
1) w pełnym składzie, chyba że ustawa stanowi inaczej;
2) w składzie 7 sędziów Trybunału w sprawach:
a) wszczętych skargą konstytucyjną albo pytaniem prawnym,
b) zgodności ustaw z umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie;
3) w składzie 3 sędziów Trybunału w sprawach:
a) nadania dalszego biegu lub odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej oraz wnioskowi podmiotu, o którym mowa w art. 191 ust. 1 pkt 3–5 Konstytucji,
b) wyłączenia sędziego.
(...)
ust. 3 Orzekanie w pełnym składzie wymaga udziału co najmniej 13 sędziów Trybunału.


komentarz do zmiany:

1, „Proponowane rozwiązanie stoi w sprzeczności zarówno z zasadą racjonalnego ustawodawcy, jak również elementarnymi regułami kształtującymi efektywność orzekania, a co za tym idzie godzi również w konstytucyjne prawo do sądu, będące jedną z najważniejszych gwarancji ochrony wolności i praw człowieka w państwie demokratycznym. (...)

Wprowadzenie pełnego składu (jako składu zwyczajnego) w liczbie 13 sędziów oznacza, iż w przypadku absencji sędziego/sędziów spowodowanych np. chorobą czy koniecznością wyłączenia się - Trybunał faktycznie pozbawiony zostanie możliwości orzekania. W tym kontekście zasada orzekania w pełnym składzie nie znajduje jakiegokolwiek uzasadnienia funkcjonalnego, a w konsekwencji wymóg orzekania w pełnym składzie faktycznie prowadzić będzie do osłabienia praw jednostek zwracających si o udzielenie ochrony sadowej do Trybunału. (...)

Pełny skład Trybunatu orzekać będzie także w trybach kontroli konkretnej, tj. w sprawach skarg konstytucyjnych oraz udzielania odpowiedzi na pytania prawne, które kierowane są w ramach toczących się postępowań sądowych. Naturalną konsekwencją takiej regulacji będzie znaczące wydłużenie postępowań w sprawach, bezpośrednio dotyczących ochrony wolności i praw jednostki.” (opinia Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 21 grudnia 2015 r.).

2. „Wprowadzenie projektowanej zmiany doprowadzi do całkowitej niewydolności Trybunału Konstytucyjnego, ponieważ już obecnie, gdy większość skarg Trybunał Konstytucyjny rozpoznaje w składach pięcio lub trzyosobowych, na rozpoznanie sprawy oczekuje się ponad rok, w niektórych przypadkach nawet dwa lata. (opinia Krajowej Rady Sądownictwa z dnia 18 grudnia 2015 r.)

3. „Proponowany w projekcie wymóg, aby Trybunał rozpatrywał co do zasady sprawy w pełnym składzie, który miałby wynosić 13 sędziów, spowoduje co najmniej dwukrotne wydłużenie oczekiwania na rozstrzygnięcia. Będzie także stanowił poważny problem w wypadku konieczności wyłączenia się niektórych sędziów od orzekania (gdy mogłyby powstać wątpliwości co do ich bezstronności), w razie choroby sędziów czy zdarzeń losowych.” (uchwała Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia” z dnia 23 grudnia 2015 r.).

Gryzipiórek 
(c.d.n.)

Brak komentarzy: