niedziela, 31 stycznia 2016

Trybunał konstytucyjny – dlaczego jest tak istotny

„Sądy konstytucyjne – a takim właśnie jest Trybunał Konstytucyjny – istnieją w większości państw demokratycznych (w przeciwieństwie do większości państw komunistycznych). Podstawową funkcją Trybunału Konstytucyjnego jest badanie zgodności uchwalonych ustaw z Konstytucją RP. Wykonując to zadanie Trybunał Konstytucyjny dba nie tylko o to, aby stanowione prawo było przestrzegane, ale także chroni wszystkich przed tym, aby wybrane demokratycznie władze nie ograniczały w sposób nadmierny naszych praw i wolności. Czarne karty historii pokazują, że tam gdzie nie było sądu konstytucyjnego lub jego rola była zmarginalizowana, władza dużo łatwiej rozwijała autorytarne mechanizmy.” 
(źródło: strona Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka http://www.hfhr.pl/8-mitow-w-dyskusji-na-temat-trybunalu-konstytucyjnego)

Warto wiedzieć:

art. 79 ust. 1 Konstytucji: Każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego wolnościach lub prawach albo o jego obowiązkach określonych w Konstytucji.”
art. 193 Konstytucji: „Każdy sąd może przedstawić Trybunałowi Konstytucyjnemu pytanie prawne co do zgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi lub ustawą, jeżeli od odpowiedzi na pytanie prawne zależy rozstrzygnięcie sprawy toczącej się przed sądem.”

art. 188 Konstytucji: Trybunał Konstytucyjny orzeka w sprawach:
1. zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją,
2. zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie,
3. zgodności przepisów prawa, wydawanych przez centralne organy państwowe, z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami,
4. zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych,
5. skargi konstytucyjnej, o której mowa w art. 79 ust. 1.”



Ustrój i funkcjonowanie Trybunału Konstytucyjnego określa ustawa o Trybunale Konstytucyjnym.

Dotychczas obowiązująca w tym zakresie regulacja została w sposób istotny zmieniona pod koniec 2015 r. przez Sejm VIII kadencji, który uchwalił ustawę z dnia 22 grudnia 2015 r. o zmianie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.

Przygotowana przez Sejm VIII kadencji nowelizacja została oceniona negatywnie przez:

1. Krajową Radę Sądownictwa (opinia z dnia 18 grudnia 2015 r.)
2. Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego (opinia z dnia 16 grudnia 2015 r.)
3. Naczelną Radę Adwokacką (opinia z dnia 22 grudnia 2015 r.)
4. Krajową Radę Radców Prawnych (opinia z dnia 21 grudnia 2015 r.)
5. Biuro Analiz Sejmowych (opinia z dnia 16 grudnia 2015 r.)
6. Biuro Legislacyjne Senatu (uwagi do ustawy z dnia 23 grudnia 2015 r.)
7. Helsińską Fundację Praw Człowieka (uwagi do ustawy z dnia 16 grudnia 2015 r.)
8. Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia” (uchwała z dnia 23 grudnia 2015 r.)

Zastrzeżenia do nowelizacji zostały zgłoszone również przez:

- Rzecznika Praw Obywatelskich
- pozarządowe organizacje: Amnesty International, Fundacja Państwo, Fundacja Panoptykon, INPRIS - Instytut Prawa i Społeczeństwa, Fundacja Batorego, Instytut Spraw Publicznych, Sieć Obywatelska Watchdog Polska, Stowarzyszenie Interwencji Prawnej

Pomimo negatywnej oceny projektowanych zmian przez wszystkie w/w podmioty, Sejm VIII kadencji wprowadził kwestionowane rozwiązania do polskiego porządku prawnego.

Dlaczego jest tak istotne aby ciągle podkreślać jak ogromne znaczenie dla funkcjonowania państwa ma sprawny i niezależny Trybunał Konstytucyjny? Bo jest to najważniejszy w każdej demokracji hamulec zabezpieczający zachłanną władzę przed samowolą legislacyjną. I jedyny w porządku konstytucyjnym organ, który jest w stanie kontrolować zgodność z prawem celów i działań partii politycznych. Stąd powinno się na szeroką skalę upowszechniać zmiany jakie 22 grudnia 2015 r. zostały wprowadzone do ustawy o TK aby tzw. „spór o Trybunał” nie został sprowadzony tylko do „politycznej walki o stanowiska dla sędziów” i żeby uwidocznić jak groźne dla ustroju demokratycznego i zasady trójpodziału władzy działania zostały podjęte przez Sejm VIII kadencji.

Gryzipiórek 

Brak komentarzy: